โยคะไม่ได้ช่วยแค่ให้ร่างกายแข็งแรงหรือยืดหยุ่นขึ้นเท่านั้น แต่ยังมีผลดีต่อ “สุขภาพจิตใจ” อย่างมากด้วย เพราะโยคะเน้นเรื่อง “การหายใจ” และ “สมาธิ” ซึ่งช่วยให้จิตใจสงบและมีสมาธิมากขึ้น จึงไม่น่าแปลกใจที่โยคะช่วยลดความเครียด ความวิตกกังวล และภาวะซึมเศร้าได้ แต่สิ่งที่น่าสนใจกว่านั้นคือ โยคะยังช่วยให้สมองทำงานดีขึ้นอีกด้วย
สมองที่เฉียบคมขึ้น
เวลายกน้ำหนัก กล้ามเนื้อของเราจะแข็งแรงขึ้นใช่ไหม?
โยคะก็เหมือนกัน แต่แทนที่จะเสริมกล้ามเนื้อ มันกลับช่วย “เสริมสมอง”!
เมื่อเราฝึกโยคะ เซลล์สมองจะสร้างการเชื่อมต่อใหม่ ๆ และโครงสร้างของสมองจะพัฒนา ส่งผลให้การเรียนรู้และความจำดีขึ้น
โยคะยังช่วยให้ส่วนสำคัญของสมอง เช่น “ฮิปโปแคมปัส” (เกี่ยวกับการเรียนรู้และความจำ) และ “เซเรบรัลคอร์เทกซ์” (เกี่ยวกับการประมวลผลข้อมูล) แข็งแรงขึ้น ซึ่งปกติส่วนนี้จะเริ่มหดตัวเมื่ออายุมากขึ้น แต่คนที่ฝึกโยคะเป็นประจำกลับพบว่า “สมองหดตัวน้อยกว่า” คนทั่วไป นั่นหมายความว่าโยคะอาจช่วยชะลอการเสื่อมของสมองตามวัยได้จริง
งานวิจัยยังบอกอีกว่า โยคะและการทำสมาธิช่วยเพิ่ม “ความสามารถในการคิด ตัดสินใจ จำข้อมูล และตอบสนองได้ไวขึ้น” เหมือนทำให้สมองเราทำงานลื่นไหลกว่าเดิม
อารมณ์ที่ดีขึ้น
การออกกำลังกายทุกชนิดช่วยให้อารมณ์ดี เพราะมันลดฮอร์โมนความเครียดและเพิ่มสาร “เอ็นดอร์ฟิน” ที่ทำให้เรารู้สึกดี แต่โยคะมีจุดพิเศษเพิ่มขึ้นอีกขั้น คือมันช่วยเพิ่มสารเคมีในสมองที่ชื่อว่า “กาบา (GABA)” ซึ่งเกี่ยวข้องกับการลดความวิตกกังวลและทำให้อารมณ์ดีขึ้น
อีกทั้งการทำสมาธิในโยคะยังช่วย “ลดการทำงานของสมองส่วนอารมณ์” ทำให้เรารับมือกับสถานการณ์เครียดได้ดีขึ้น ไม่เหวี่ยง ไม่ฟุ้งซ่านง่าย
โยคะช่วยได้ไม่แพ้การบำบัด
ที่ผ่านมา เวลาพูดถึงการรักษาภาวะซึมเศร้าหรือวิตกกังวล หลายคนจะนึกถึง “ยา” หรือ “การบำบัดพูดคุย” แต่ตอนนี้ โยคะก็ถูกยอมรับว่าเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ได้ผลไม่แพ้วิธีเหล่านั้น
งานวิจัยจากวารสาร Aging and Mental Health ที่ศึกษาคนสูงอายุ พบว่าทั้งโยคะ ดนตรีบำบัด การนวด หรือการผ่อนคลายกล้ามเนื้อ ล้วนช่วยลดความเครียดและภาวะซึมเศร้าได้ แต่ที่ได้ผลดีที่สุดคือ “โยคะ” และ “ดนตรี” โดยเฉพาะโยคะที่ให้ผลลึกและยาวนานกว่า
ช่วยบรรเทา PTSD (ภาวะเครียดหลังเหตุการณ์ร้ายแรง)
ในหลายงานวิจัยพบว่า โยคะช่วยลดอาการจาก PTSD ได้ดี โดยไม่ได้ใช้แทนการรักษาหลัก แต่ใช้ “เสริม” เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยรู้สึกสงบขึ้น ลดความทรงจำซ้ำซ้อน และควบคุมการหายใจได้ดีขึ้น
เพราะเมื่อเราหายใจลึกและช้าลง ร่างกายจะเปิดระบบ “พาราซิมพาเทติก” ซึ่งเป็นโหมดผ่อนคลาย ทำให้จิตใจสงบและมั่นคงมากขึ้น
สรุปคือ โยคะไม่ใช่แค่เรื่องของท่าทางสวย ๆ หรือความยืดหยุ่นเท่านั้น แต่ยังเป็นการ “ออกกำลังกายสมองและจิตใจ” ที่ช่วยให้เราคิดชัดขึ้น อารมณ์ดีขึ้น และใช้ชีวิตได้อย่างสงบมากขึ้นด้วย
